Dickstein Samuel

[kazafin]

Dickstein Samuel [diksztajn s.], urodził się w 1851, zmarł w 1939, matematyk, pedagog, historyk nauki; organizator polskiego życia naukowego, popularyzator matematyki, autor prac z zakresu algebry. Studiował na uniwersytecie w Warszawie, następnie uczył matematyki w szkołach warszawskich. W 1878 założył własną szkołę realną (szkoła średnia typu matematyczno-przyrodniczego). Był członkiem, a często współzałożycielem, licznych towarzystw naukowych w Polsce i za granicą, m. in. Towarzystwa Kursów Naukowych i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od 1915 Dickstein był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmował się badaniami historii matematyki i nauk przyrodniczych w Polsce. W 1896 opublikował źródłową monografię o J. Hoene-Wrońskim pt. Hoene-Wrońskiego życie i prace. W 1888 Dickstein założył pierwsze polskie czasopismo naukowe „Prace Matematyczno-Fizyczne"; zamieszczał w nim również przekłady prac matematyków obcych, co przyczyniło się do ukształtowania polskiej terminologii matematycznej. Niektóre z obcojęzycznych prac, np. trzytomową pracę E. Pascala Rachunek nieskonczonościowy czy dwutomową pracę tego samego autora Repertorium matematyki wyższej, Dickstein przetłumaczył i wydał osobno, własnym nakładem. Od 1897 Dickstein wydawał drugie czasopismo „Wiadomości Matematyczne", które miało popularyzować wiedzę matematyczną. Drukował w nim prace typu biograficznego i kronikę matematycznego życia naukowego. Prace historyczne i biograficzne zamieszczane w „Wiadomościach Matematycznych", pisane głównie przez samego Dicksteina, są do dzisiaj cennym źródłem wiadomości z dziedziny historii matematyki. Oba założone przez Dicksteina pisma były przez niego redagowane i w całości finansowane aż do 1939. Oprócz czasopism matematycznych Dickstein założył również czasopismo „Ruch Pedagogiczny" (1881). Dickstein w trudnym dla nauki polskiej okresie nawiązywał kontakty z naukowymi ośrodkami zagranicznymi, finansował polskie instytucje matematyczne i studia uzdolnionej młodzieży za granicą, czym przyczynił się do powstania i rozwoju polskiej szkoły matematycznej w okresie międzywojennym. Bibliografia prac Dicksteina (z pominięciem mniejszych publikacji), łącznie z przekładami, zawiera 263 pozycje. Imieniem Dicksteina nazwano jedną z nagród Polskiego Towarzystwa Matematycznego.