KALENDARIUM
1953 - 11 kwietnia w Cambridge przychodzi na świat człowiek, który skończy wielką historię Wielkiego Twierdzenia Fermata - Andrew Wiles.
1963 - dziesięcioletni Andrew odnajduje w bibliotece książkę, w której przedstawiona jest któtka opowieść o Fermacie i nieudowodnionej hipotezie. Staje się ona dla niego wyzwaniem - obiecuje sobie, że ją dowiedzie.
1971 - idzie do Merton College w Oksfordzie.
1974 - uzyskuje magistra (B.A), idzie na studia doktoranckie do Clare College w Cambridge. Jego profesorowie wspominają, że zawsze był pełen głębokich idei... Pracuje w instytucie oraz w Harvardzie jako asystent profesora Benjamina Peirca.
1980 - uzyskuje doktorat, spędza pewien czas w Bonn.
1981 - przenosi się do USA - dostaje staż w prestiżowym Instytucie Studiów Zaawansowanych w Princeton.
1982 - spędza pewien czas jako profesor wizytujący w Paryżu...
1983 - uzyskuje tytuł profesora w Princeton
1986 - Wiles zaczyna badania nad lematem Shimura-Taniyama, który ma być kluczem do WTF - szerzej o tym dalej... Dalej współpracuje z Paryżem.
1988 - 1989 - przenosi się do Oxfordu i pracuje dla Royal Society. pracuje nad dowodem lematu - jest coraz bliżej sukcesu...
1993 - Wiles wyznaje kilku matematykom, że jest blisko dowodu WTF. W Cambridge odbywa się seria wykładów w Instytucie Izaaka Newtona. 23 czerwca, podczas ostatniego wykładu zakomunikował, że dowiódł Wielkie Twierdzenie Fermata. Po spisaniu dowodu, okazało się jednak, że jest w nim pewna nieścisłość, luka...
1994 - Wiles od roku pracuje przy wsparciu R. Taylora nad załataniem luki. Jest bliski załamania. Wygląda na to, że dowód upadnie. 19 sierpnia podejmuje ostatnią próbę - i jak sam pisze - w przebłysku oświecenia, które się już nigdy w życiu nie powtórzy, udało mu się wypełnić dowód. Wraca do Princeton. Spisuje ostateczny dowód w pracy: Modular elliptic curves and Fermat\'s Last Theorem
1995 - Annals of Mathematics - najpoważniejsze matematyczne pismo świata publikuje prace Wilesa. Dowód zostaje ostatecznie przyjęty. Od tego czasu uzyskuje wiele honorów i nagród.
1995 - 96 - Uzyskuje następujące wyróżnienia:
- Schock Prize in Mathematics od Royal Swedish Academy of Sciences
- Prix Fermat od Université Paul Sabatier
- Wolf Prize
- zostaje jednym z niewielu zagranicznych członków Amerykańskiej Akademii Nauk (podobne wyróżnienie spoktało Einsteina)
1997 - uzsykuje prestiżowe Cole Prize...
1998 - W chwili udowodnienia WTF Wiles miał 41 lat. To o rok za wiele, by uzyskać Medal Fielda. Zostaje jednak nagrodzony srebrną płytą upamiętniającą to wydarzenie na Światowym Kongresie Matematycznym w Berlinie...
2001 - odwiedza Finał Międzynarodowej Olimpiady Matematycznej. Oto jego wspaniały .
2005 - Wiles jest oczywiście aktywnie pracującym matematykiem... Pracuje w Instytucie Studiów Zaawansowanych w Pronceton...
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
WIELKIE TWIERDZENIE FERMATA - DOWÓD
Cubum autem in duos cubos, aut quadratoquadratum in duos quadratoquadratos, et generaliter nullam in infinitum ultra quaratum potestatem in duos ejusdem nominis fas es devidere: cujus rei demonstrationem mirabilem sane detexi. Hanc marginis exiguitas non caperet.
Pierre de Fermat
To zdanie zamieszczone na marginesie dzieła Diofantosa, które napisał Fermat (jak to miał w zwyczaju komentując jakieś zagadnienia - Diofantos zajmował się równaniami właśnie) wywołało największą matematyczną burzę wszechczasów, którą rozwiał dopiero Andrew Wiles. Zdanie mówi tyle:
"... Tymczasem zupełnie niemożliwe jest rozłożenie szescianu na sumę dwóch sześcianów ani potęgi czwartego stopnia na sume dwóch potęg czwartych stopni, ani w ogóle jakiejkolwiek potęgi wyższego stopnia na sumę dwóch liczb w tejże potędze. Znalazłem istotnie zadziwiający dowod tego twierdzenia, ale brak tu miejsca, aby go umieścić"
Nie sposób podać tutaj całej historii twierdzenia, które usiłowało przed Wilesem dowieść setki matematyków. Warto jednak powiedzieć coś o historii Wilesa próbującego dowieść to Twierdzenie. Jak napisałem w kalendarium, właściwa praca nad dowodem zaczęła się od Lematu Shimura-Taniyama. Wiles nie wspominał zbyt wielu ludziom, że pracuje nad tą hipotezą, bo jak sam mówił stanowi ona tak poważny problem, że nie miałby spokoju przy pracy, gdyby ludzie śledzili jego postępy.
Oto jak wyglądały niektóre nagłówki gazet, po wstępnym ogłoszeniu WTF:
Nature
Science
Time
Wiadomości Amerykańskiej Akademii Nauk
W 1998 roku Wiles otrzymuje Specjalne Wyróżnienie od Światowej Organizacji Matematycznej:
Więcej takich ciekawostek znajdziecie tutaj:
[url=http://www.princeton.edu/pr/news/98/q3/0827-wiles.html]OFICJALNA INFORMACJA O NAGRODZIE DLA A. WILESA - PRINCETON[/url]
Ach.......... no i oczywiście zapomniałbym:
Oto:
[url=http://math.stanford.edu/~lekheng/flt/wiles.pdf]DOWÓD WIELKIEGO TWIERDZENIA FERMATA:
"Modular elliptic curves and Fermat\'s last theorem"[/URL]
Inny link do wielu objaśnień znajdziecie tutaj:
[url=http://www.mbay.net/~cgd/flt/fltmain.htm]WSTĘP I KOMENTARZE DO DOWODU WIELKIEGO TWIERDZENIA FERMATA[/url].
A oto co sam Andrew Wiles sądzi o całej tej sprawie:
[url=http://www.simonsingh.com/Andrew_Wiles_Interview.html]WYWIAD Z ANDREW WILESEM[/url]
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
GALERIA:
Andrew Wiles - biografia.
Andrew Wiles - biografia.
taka tylko drobna uwaga: nie lemat Taniyamy-Shimury, a hipoteza Taniyamy-Shimury (lub Taniyamy-Shimury-Weila, Shimury-Weila) ostatecznie twierdzenie o modulaności jak to zwą współcześnie
Pozdrawiam
Pozdrawiam