Zadania z kółek matematycznych lub obozów przygotowujących do OM. Problemy z minionych olimpiad i konkursów matematycznych.
Regulamin forum
Wszystkie tematy znajdujące się w tym dziale powinny być tagowane tj. posiadać przedrostek postaci [Nierówności], [Planimetria], itp.. Temat może posiadać wiele różnych tagów. Nazwa tematu nie może składać się z samych tagów.
\(\displaystyle{ a, b, c}\) są bokami trójkąta, więc możemy zapisać \(\displaystyle{ a = y + z, b = x + y, c = z + x}\), gdzie \(\displaystyle{ x, y, z \ge 0}\). Ponadto z jednorodności możemy założyć, że \(\displaystyle{ x + y + z = 1}\). Wtedy dana nierówność przyjmuje postać \(\displaystyle{ (1+x)^4 + (1+y)^4 + (1+z)^4 \ge 9((1-x)^4 + (1-y)^4 + (1-z)^4)}\), co po rozinięciu i skróceniu daje \(\displaystyle{ 5(x^3 + y^3 + z^3) + 2 \ge x^4 + y^4 + z^4 + 6(x^2 + y^2 + z^2)}\). \(\displaystyle{ x, y, z \in [0,1] \implies x^3 + y^3 + z^3 \ge x^4 + y^4 + z^4}\). Pozostaje udowodnić, że zachodzi \(\displaystyle{ 2(x^3 + y^3 + z^3) + 1 \ge 3(x^2 + y^2 + z^2)}\).
Skoro \(\displaystyle{ x + y + z = 1}\), to \(\displaystyle{ {x^2 + y^2 + z^2 = (x+y+z)(x^2 + y^2 + z^2) = x^3 + y^3 + z^3 + x^2y+xy^2+y^2z+yz^2+z^2x+zx^2}}\) oraz \(\displaystyle{ {1 = (x +y +z)^3 = x^3 + y^3 + z^3 + 3(x^2y+xy^2+y^2z+yz^2+z^2x+zx^2) + 6xyz}}\). Stąd \(\displaystyle{ {3(x^2 + y^2 + z^2) - 2(x^3 + y^3 + z^3) = x^3 + y^3 + z^3 + 3(x^2y+xy^2+y^2z+yz^2+z^2x+zx^2) = 1 - 6xyz \le 1}}\), co chcieliśmy wykazać.
Nowe: \(\displaystyle{ x, y, z > 0, x + y + z = 1}\) Udowodnić, że \(\displaystyle{ \frac{x}{x+yz} + \frac{y}{y+zx} + \frac{z}{z+xy} \le \frac{9}{4}}\).
\(\displaystyle{ {\frac{1}{a^2+bc}+\frac{1}{b^2+ca} +\frac{1}{c^2+ab} \ge \frac{3}{ab+bc+ca}} \iff {\frac{1}{a^2+bc}+\frac{1}{b^2+ca} +\frac{1}{c^2+ab} - \frac{3}{ab+bc+ca}} = {\frac{1}{ab+bc+ca}\left(\frac{a(b+c-a)}{a^2+bc}+\frac{b(c+a-b)}{b^2+ca} +\frac{c(a+b-c)}{c^2+ab}\right) \ge 0}}\)
Bez straty ogólności niech \(\displaystyle{ a}\) będzie największą z liczb \(\displaystyle{ a, b, c}\). Jeśli \(\displaystyle{ a \le b +c}\), to wszystkie trzy ułamki są nieujemne, czyli nierówność jest spełniona. Załóżmy teraz, że \(\displaystyle{ a > b+c}\). \(\displaystyle{ {\frac{a(b+c-a)}{a^2+bc}+\frac{b(c+a-b)}{b^2+ca} +\frac{c(a+b-c)}{c^2+ab}} = {M \frac{a-b-c}{(a^2+bc)(b^2+ca)(c^2+ab)} + \frac{4bc(b^2+bc+c^2)}{(b^2+ca)(c^2+ab)}}}\), gdzie \(\displaystyle{ {M = a^2(a(b^2-bc+c^2)+3bc(b+c)-b^3-c^3)+ abc(b^2-bc+c^2)+3b^2c^2(b+c)}.}\) \(\displaystyle{ \frac{a-b-c}{(a^2+bc)(b^2+ca)(c^2+ab)} \ge 0}\) \(\displaystyle{ \frac{4bc(b^2+bc+c^2)}{(b^2+ca)(c^2+ab)} \ge 0}\) \(\displaystyle{ {a^2(a(b^2-bc+c^2)+3bc(b+c)-b^3-c^3) \ge a^2((b+c)(b^2-bc+c^2)+3bc(b+c)-b^3-c^3) = 3a^2bc(b+c) \ge 0}}\) \(\displaystyle{ abc(b^2-bc+c^2) \ge 0}\) \(\displaystyle{ 3b^2c^2(b+c) \ge 0}\)
Z powyższych nierówności wynika, że w tym przypadku dana nierówność również jest spełniona.
Nowe: \(\displaystyle{ x, y, z \ge 0}\). Wykazać, że \(\displaystyle{ \frac{x-y}{xy+2y+1} + \frac{y-z}{yz+2z+1} + \frac{z-x}{zx+2x+1} \ge 0}\).
Dla dowolnych dodatnich \(\displaystyle{ x, y}\) mamy \(\displaystyle{ \frac{x^{3}}{x^{2}+y^{2}} \ge \frac{2x-y}{2}}\). Sumujemy tak trzy nierownosci dla \(\displaystyle{ a,b,c}\)
.
Liczby dodatnie \(\displaystyle{ a,b,c}\) spelniaja nierownosc \(\displaystyle{ a^{8} + b^{8} + c^{8} \le 2 a^{4}b^{4} + 2b^{4}c^{4} + 2c^{4}a^{4}}\). Udowodnij, ze \(\displaystyle{ a^{6} + b^{6} + c^{6} \le 2a^{3}b^{3} + 2b^{3}c^{3} + 2c^{3}a^{3}}\).
Czy mozemy to uogolnic ?
Hint :
Skorzystać z tożsamości \(\displaystyle{ \left( x+y+z\right)\left( x+y-z\right)\left( x-y+z\right)\left( -x+y+z\right) = ...}\)
Musimy mieć we wszystkich nawiasach wyrażenia nieujemne. Przypuśćmy, że jest inaczej i WLOG wyrażenia w dwóch ostatnich nawiasach są niedodatnie (to osłabienie ma uwzględniać przypadek, gdy jedno z wyrażeń jest ujemne, a drugie zerowe). Wtedy \(\displaystyle{ a^2+c^2\le b^2}\), ale \(\displaystyle{ 0\ge -a^2+b^2+c^2>-a^2+a^2+c^2=c^2>0}\) - sprzeczność.
Teraz WLOG \(\displaystyle{ a^2\ge b^2\ge c^2>0}\), co implikuje \(\displaystyle{ a^{3/2}\ge b^{3/2}\ge c^{3/2}}\), a to z kolei \(\displaystyle{ a^{3/2}+b^{3/2}\ge c^{3/2}}\) oraz \(\displaystyle{ a^{3/2}+c^{3/2}\ge b^{3/2}}\).
Udowodnimy, że \(\displaystyle{ b^2+c^2\ge a^2\implies b^{3/2}+c^{3/2}\ge a^{3/2}}\)
Mamy: \(\displaystyle{ a^{3/2}=\left(a^2\right)^{3/4}\le\left(b^2+c^2\right)^{3/4}}\), czyli wystarczy pokazać \(\displaystyle{ \left(b^2+c^2\right)^3\le\left(b^{3/2}+c^{3/2}\right)^4}\).
Przyjmując dodatkowo \(\displaystyle{ a=t^2,\ b=u^2}\), po otwarciu nawiasów i uproszczeniu mamy:
Dobrze by było, gdyby ktoś (Zahion?) prześledził to uważnie, bo być może gdzieś się oszukałam.
OK, skoro nie ma protestów, to sama co nieco wygładziłam (kursywa) i daję tym razem coś, co raczej nie będzie leżeć (rozgrzewać ) miesiącami.
Nie używając pochodnych znaleźć wartość największą i najmniejszą wyrażenia \(\displaystyle{ \left(x^3+1\right)\left(y^3+1\right)}\) z warunkiem \(\displaystyle{ x+y=1}\) w przypadku:
a) \(\displaystyle{ x,y\ge 0}\)
b) \(\displaystyle{ x,y\in\mathbb{R}}\)
Jeśli to za łatwe:
Miłośnicy trudnych nierówności zapewne wiedzą, że niebawem światło dzienne ujrzy opus magnum Vasca - Mathematical Inequalities (4 tomy, prawie półtora tysiąca stron). Jeżeli ktoś nie jest pewien, czy warto zainwestować, to draft pracy jeszcze niedawno leżał na serwerze Uniwersytetu w Ploiesti. Być może wciąż jeszcze można go przejrzeć.
Zamiast minimum tej sumy, wyznaczymy minimum jej kwadratu - potem wystarczy spierwiastkować. Łatwo sprawdzić, że \(\displaystyle{ a^{2}+b^{2} \ge \frac{(a+b)^{2}}{2}}\), toteż \(\displaystyle{ \left( \sum_{}^{} \sqrt{a^{2}+b^{2}}\right)^{2}= 2\sum_{}^{}a^{2}+2 \sum_{}^{} \sqrt{a^{2}+b^{2}} \sqrt{b^{2}+c^{2}} \ge \\ \ge2 \sum_{}^{} a^{2}+ \sum_{}^{} (a+b)(b+c)=3 \sum_{}^{} a^{2}+3 \sum_{}^{} ab =3}\),
zatem minimum dla pierwiastka z tego wynosi \(\displaystyle{ \sqrt{3}}\) i jest przyjmowane gdy \(\displaystyle{ a=b=c=+/- \frac{1}{ \sqrt{6} }}\) (wszystkie muszą być tego samego znaku).
Zaraz wygrzebię coś z mathlinksa, bo nie mam innych źródeł.-- 5 mar 2016, o 22:58 --To może takie:
niech \(\displaystyle{ a_{1},...a_{2016} \ge 0}\) oraz \(\displaystyle{ a_{1}+...+a_{2016}=8}\). Proszę znaleźć minimum wyrażenia \(\displaystyle{ \[\frac{a_1}{a_2^2+4}+\frac{a_2}{a_3^2+4}+ ...+\frac{a_{2016}}{a_1^2+4}\]}\).
Moje rozwiązanie zadania, które zaproponowałem, jest całkowicie błędne, co przypomniałem sobie dzięki interwencji użytkowniczki bosa_Nike na PW. Chyba nie umiem adekwatnie ocenić poziomu, więc już się tu nie bawię, bardzo przepraszam userów, którzy się z tym męczyli.
Dodałem 14 marca o 20:00
Korzystając z ciekawego PDF-a którego podesłała mi bosa_Nike, można znaleźć pewne ograniczenie dolne tego wyrażenia (potem dorzucę, bo coś nie ten format), ale jakoś nie widać naboru realizującego równość.
To może nowe, żeby nie blokowało: \(\displaystyle{ a,b,c,d \in \RR^{+}}\). Proszę udowodnić, że \(\displaystyle{ \sum_{}^{} \frac{1}{a^{2}+ab} \ge \frac{4}{ac+bd}}\)
-- 15 mar 2016, o 01:42 --
Łokiej, dla zainteresowanych wrzucam:
oszacowanie do poprzedniego -bez realizacji:
\(\displaystyle{ \frac{a_{1}}{a_{2}^{2}+4}+\frac{a_{2}}{a_{3}^{2}+4}+...+\frac{a_{2016}}{a_{1}^{2}+4}= \frac{1}{2}\left(\frac{\frac {a_{1}}{ 2}}{\left(\frac {a_{2}}{ 2} \right)^{2}+1}+\frac{ \frac {a_{2}}{ 2}}{\left( \frac {a_{3}}{ 2} \right)^{2}+1}+...+\frac{\frac {a_{2016}}{ 2}}{\left(\frac {a_{1}}{ 2}\right)^{2}+1} \right)}\)
Jako że \(\displaystyle{ a_{1}+a_{2}+...+a_{2016}=8}\), znalezienie wartości \(\displaystyle{ a_{i}}\), dla których przyjmowane jest minimum \(\displaystyle{ \frac{1}{2}\left(\frac{\frac {a_{1}}{ 2}}{\left(\frac {a_{2}}{ 2} \right)^{2}+1}+\frac{ \frac {a_{2}}{ 2}}{\left( \frac {a_{3}}{ 2} \right)^{2}+1}+...+\frac{\frac {a_{2016}}{ 2}}{\left(\frac {a_{1}}{ 2}\right)^{2}+1} \right)}\) jest równoważne znalezieniu wartości, dla których osiągane jest maksimum wyrażenia \(\displaystyle{ \frac{1}{2}\left( \frac{a_{1}}{2}- \frac{\frac {a_{1}}{ 2}}{\left(\frac {a_{2}}{ 2} \right)^{2}+1}+ \frac{a_{2}}{2}- \frac{ \frac {a_{2}}{ 2}}{\left( \frac {a_{3}}{ 2} \right)^{2}+1}+...+\frac{a_{n}}{2}-\frac{\frac {a_{2016}}{ 2}}{\left(\frac {a_{1}}{ 2}\right)^{2}+1} \right)}\)
Dalej zajmiemy się zawartością nawiasu i przyjmiemy \(\displaystyle{ b_{i}= \frac{a_{i}}{2}}\) dla \(\displaystyle{ i=1...2016}\), tj. \(\displaystyle{ \sum_{i=1}^{2016} b_{i}=4}\)
Oczywiście \(\displaystyle{ b_{1}- \frac{b_{1}}{b_{2}^{2}+1}+b_{2}- \frac{b_{2}}{b_{3}^{2}+1}+...+b_{2016}- \frac{b_{2016}}{b_{1}^{2}+1}= \frac{b_{1}b_{2}^{2}}{b_{2}^{2}+1}+ \frac{b_{2}b_{3}^{2}}{b_{3}^{2}+1}+...+ \frac{b_{2016}b_{1}^{2}}{b_{1}^{2}+1}}\)
Ponadto \(\displaystyle{ b_{1}^{2}+1 \ge 2b_{1}}\) etc. a zatem \(\displaystyle{ \frac{b_{1}b_{2}^{2}}{b_{2}^{2}+1}+ \frac{b_{2}b_{3}^{2}}{b_{3}^{2}+1}+...+ \frac{b_{2016}b_{1}^{2}}{b_{1}^{2}+1} \le \frac 1 2 \left(b_{1}b_{2}+b_{2}b_{3}+...+b_{2016}b_{1}\right)}\). Teraz skorzystamy z następującego lematu: jeśli \(\displaystyle{ a_{1},...a_{n}}\) są liczbami rzeczywistymi nieujemnymi oraz \(\displaystyle{ n \ge 4}\), to \(\displaystyle{ 4(a_{1}a_{2}+...+a_{n-1}a_{n}+a_{n}a_{1}) \le (a_{1}+a_{2}+...+a_{n})^{2}}\). (Nie będę dowodzić prawdziwości lematu, bo zrobiono to w pracy, którą podrzuciła mi bosa_Nike - można zerknąć). A zatem \(\displaystyle{ \frac{b_{1}b_{2}^{2}}{b_{2}^{2}+1}+ \frac{b_{2}b_{3}^{2}}{b_{3}^{2}+1}+...+ \frac{b_{2016}b_{1}^{2}}{b_{1}^{2}+1} \le \\ \le\frac 1 2 \left(b_{1}b_{2}+b_{2}b_{3}+...+b_{2016}b_{1}\right) \le \frac{1}{8}(b_{1}+b_{2}+...+b_{2016})^{2}=2}\)
Wobec tego \(\displaystyle{ \frac{1}{2}\left(\frac{b_{1}b_{2}^{2}}{b_{2}^{2}+1}+ \frac{b_{2}b_{3}^{2}}{b_{3}^{2}+1}+...+ \frac{b_{2016}b_{1}^{2}}{b_{1}^{2}+1}\right) \le 1}\), a więc \(\displaystyle{ 2-\frac{1}{2}\left(\frac{b_{1}b_{2}^{2}}{b_{2}^{2}+1}+ \frac{b_{2}b_{3}^{2}}{b_{3}^{2}+1}+...+ \frac{b_{2016}b_{1}^{2}}{b_{1}^{2}+1}\right)=\frac{a_{1}}{a_{2}^{2}+4}+\frac{a_{2}}{a_{3}^{2}+4}+...+\frac{a_{2016}}{a_{1}^{2}+4} \ge 1}\),
natomiast nie mogę znaleźć liczb, dla których zaszłaby równość.
Naprawdę piękne, nigdy bym tego nie wymyślił, choćbym siedział do śmierci... Dario1, jeśli to czytasz, to niech łuska opadnie z Twoich oczu.
Jak ktoś chce zobaczyć artykulik, z którego skorzystałem, pisząc to rozwiązanie, to
Po cyklu. Wybacz, że tego nie napisałem, roztargnienie.
-- 17 mar 2016, o 11:30 --
Jeżeli się obraziliście, że taki leszcz śmie wchodzić do tego działu, a co dopiero dawać zadania, to OK. Jeśli natomiast potrzebna jest wskazówka, to
wystarczy AM-GM i trochę sprytnych przekształceń (acz sam bym na pewno nigdy na to nie wpadł, nie ujrzawszy rozwiązania lub szkicu rozwiązania) - było w tomie I Secrets of Inequalities, można wyszukać na upartego.-- 22 mar 2016, o 03:41 --:arrow: Wskazówka do nowego: \(\displaystyle{ \frac{ac+bd}{a^{2}+ab}= \frac{a+c}{a+b}+ \frac{b}{a} \frac{d+a}{a+b}-1}\). Analogicznie \(\displaystyle{ \frac{ac+bd}{b^{2}+bc}=...}\) i tak dalej.
Ech, jak widać nie mogę się przyzwyczaić do tego, że odlicza czas od napisania poprzedniego posta w formacie dwudziestoczterogodzinnym, co w sumie powinno być jasne.
Wskazówka do nowego: \(\displaystyle{ \frac{ac+bd}{a^{2}+ab}= \frac{a+c}{a+b}+ \frac{b}{a} \frac{d+a}{a+b}-1}\). Analogicznie \(\displaystyle{ \frac{ac+bd}{b^{2}+bc}=}\)... i tak dalej.
wskazówka druga: zsumować te tożsamości dla \(\displaystyle{ (a,b)}\), \(\displaystyle{ (b,c)}\), \(\displaystyle{ (c,d)}\) i \(\displaystyle{ (d,a)}\) w mianowniku, pogrupować i zastosować AM-GM.