Równanie różniczkowe niezupełne
: 13 cze 2019, o 11:30
Proszę rozwiązać równanie różniczkowe
\(\displaystyle{ (e^{2x} -y^2) dx +ydy = 0 \ \ (1)}\)
Rozwiązanie
Zauważmy najpierw, że
\(\displaystyle{ P'_{|y}(x,y) = -2y \neq Q'_{|x}(x,y) = 0}\) - równanie nie spełnia warunku zupełności.
Musimy znaleźć czynnik całkujący \(\displaystyle{ \mu}\) - funkcję, która po wymnożeniu stronami równania spowoduje, że stanie się ono równaniem zupełnym.
\(\displaystyle{ A(x) = \frac{P'_{|y}(x,y) - Q'{|x}(x,y)}{Q(x, y)}}\)
\(\displaystyle{ A(x) = \frac{-2y - 0}{y} = -\frac{2y}{y} = -2.}\)
Funkcja \(\displaystyle{ A}\) jest funkcją stałą - niezależną od zmiennej \(\displaystyle{ y,}\) zatem czynnik całkujący dla tego równania zależy tylko od zmiennej \(\displaystyle{ x.}\)
\(\displaystyle{ \mu(x) = e^{\int A(x)dx }}\)
\(\displaystyle{ \mu(x) = e^{\int -2 dx} = e^{-2x} \ \ (2)}\)
Po pomnożeniu stronami równania \(\displaystyle{ (1)}\) przez funkcję \(\displaystyle{ (2)}\) - otrzymujemy równanie
\(\displaystyle{ (e^{-2x +2x} -y^2 e^{-2x})dx + ye^{-2x}dy = 0}\)
\(\displaystyle{ (e^{0} -y^2e^{-2x})dx + ye^{-2x}dy = 0}\)
\(\displaystyle{ (1 - y^2e^{-2x} )dx +ye^{-2x}dy = 0 \ \ (3)}\)
Równanie \(\displaystyle{ (3)}\) jest już równaniem zupełnym , bo spełnia warunek różniczki zupełnej:
\(\displaystyle{ P'_{|y}(x,y) = -2y e^{-2x}= Q'_{|x}(x,y) = -2ye^{-2x}.}\)
Znajdujemy rozwiązanie ogólne równania \(\displaystyle{ (3)}\)
\(\displaystyle{ P(x,y) = 1 - y^2 e^{-2x} \ \ Q(x,y) = ye^{-2x}}\)
\(\displaystyle{ F'(x,y)_{|x} = 1 -y^2 e^{-2x}, \ \ F'(x,y)_{|y} = ye^{-2x} \ \ (4)}\)
Całkujemy pierwsze równanie względem \(\displaystyle{ x}\)
\(\displaystyle{ F(x,y) = x + \frac{1}{2}y^2e^{-2x} + \phi(y) \ \ (5)}\)
\(\displaystyle{ \phi(y)}\) jest dowolną funkcją różniczkowalną pełniącą rolę stałej całkowania.
Różniczkujemy równanie \(\displaystyle{ (4)}\) względem \(\displaystyle{ y}\)
\(\displaystyle{ F'(x,y)_{|y} = 2y e^{-2x} + \phi'(y) \ \ (6)}\)
Porównujemy równania \(\displaystyle{ (4), (6)}\)
\(\displaystyle{ 2ye^{-2x} +\phi'(y) = ye^{-2x}}\)
\(\displaystyle{ \phi'(y) = y e^{-2x}}\)
\(\displaystyle{ \phi(y) = \int y e^{-2x}dy = \frac{1}{2}y^2 e^{-2x} + C \ \ (7)}\)
Podstawiamy równanie \(\displaystyle{ (7)}\) do równania \(\displaystyle{ (5)}\)
Rozwiązaniem ogólnym równania jest funkcja
\(\displaystyle{ F(x,y) = x + y^2e^{-2x} + C.}\)
\(\displaystyle{ (e^{2x} -y^2) dx +ydy = 0 \ \ (1)}\)
Rozwiązanie
Zauważmy najpierw, że
\(\displaystyle{ P'_{|y}(x,y) = -2y \neq Q'_{|x}(x,y) = 0}\) - równanie nie spełnia warunku zupełności.
Musimy znaleźć czynnik całkujący \(\displaystyle{ \mu}\) - funkcję, która po wymnożeniu stronami równania spowoduje, że stanie się ono równaniem zupełnym.
\(\displaystyle{ A(x) = \frac{P'_{|y}(x,y) - Q'{|x}(x,y)}{Q(x, y)}}\)
\(\displaystyle{ A(x) = \frac{-2y - 0}{y} = -\frac{2y}{y} = -2.}\)
Funkcja \(\displaystyle{ A}\) jest funkcją stałą - niezależną od zmiennej \(\displaystyle{ y,}\) zatem czynnik całkujący dla tego równania zależy tylko od zmiennej \(\displaystyle{ x.}\)
\(\displaystyle{ \mu(x) = e^{\int A(x)dx }}\)
\(\displaystyle{ \mu(x) = e^{\int -2 dx} = e^{-2x} \ \ (2)}\)
Po pomnożeniu stronami równania \(\displaystyle{ (1)}\) przez funkcję \(\displaystyle{ (2)}\) - otrzymujemy równanie
\(\displaystyle{ (e^{-2x +2x} -y^2 e^{-2x})dx + ye^{-2x}dy = 0}\)
\(\displaystyle{ (e^{0} -y^2e^{-2x})dx + ye^{-2x}dy = 0}\)
\(\displaystyle{ (1 - y^2e^{-2x} )dx +ye^{-2x}dy = 0 \ \ (3)}\)
Równanie \(\displaystyle{ (3)}\) jest już równaniem zupełnym , bo spełnia warunek różniczki zupełnej:
\(\displaystyle{ P'_{|y}(x,y) = -2y e^{-2x}= Q'_{|x}(x,y) = -2ye^{-2x}.}\)
Znajdujemy rozwiązanie ogólne równania \(\displaystyle{ (3)}\)
\(\displaystyle{ P(x,y) = 1 - y^2 e^{-2x} \ \ Q(x,y) = ye^{-2x}}\)
\(\displaystyle{ F'(x,y)_{|x} = 1 -y^2 e^{-2x}, \ \ F'(x,y)_{|y} = ye^{-2x} \ \ (4)}\)
Całkujemy pierwsze równanie względem \(\displaystyle{ x}\)
\(\displaystyle{ F(x,y) = x + \frac{1}{2}y^2e^{-2x} + \phi(y) \ \ (5)}\)
\(\displaystyle{ \phi(y)}\) jest dowolną funkcją różniczkowalną pełniącą rolę stałej całkowania.
Różniczkujemy równanie \(\displaystyle{ (4)}\) względem \(\displaystyle{ y}\)
\(\displaystyle{ F'(x,y)_{|y} = 2y e^{-2x} + \phi'(y) \ \ (6)}\)
Porównujemy równania \(\displaystyle{ (4), (6)}\)
\(\displaystyle{ 2ye^{-2x} +\phi'(y) = ye^{-2x}}\)
\(\displaystyle{ \phi'(y) = y e^{-2x}}\)
\(\displaystyle{ \phi(y) = \int y e^{-2x}dy = \frac{1}{2}y^2 e^{-2x} + C \ \ (7)}\)
Podstawiamy równanie \(\displaystyle{ (7)}\) do równania \(\displaystyle{ (5)}\)
Rozwiązaniem ogólnym równania jest funkcja
\(\displaystyle{ F(x,y) = x + y^2e^{-2x} + C.}\)