Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Kangur, Alfik, Mistrzostwa w Grach Logicznych, Sejmik, Konkurs PW... Słowem - konkursy ogólnopolskie, ale nie OM.
Awatar użytkownika
MalinaZMelonami
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 38
Rejestracja: 28 wrz 2016, o 18:39
Płeć: Mężczyzna
Lokalizacja: Polska
Podziękował: 5 razy
Pomógł: 2 razy

Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: MalinaZMelonami »

Chciałbym w tym roku startować w Olimpiadzie Lingwistyki Matematycznej. Jak mam się przygotować?
Co muszę wiedzieć z teorii? Może macie jakieś przydatne techniki rozwiązywania zadań?
Hayven
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 23
Rejestracja: 10 lis 2016, o 21:04
Płeć: Mężczyzna
Lokalizacja: Lubelskie
Pomógł: 1 raz

Re: Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: Hayven »

Warto robić zadania z poprzednich lat (są na stronie Olimpiady) z olimpiady polskiej, możesz również próbować zadań z olimpiady brytyjskiej (UKLO), amerykańskiej (NACLO) i innych. Po zadania z olimpiad międzynarodowych jak najbardziej warto sięgnąć, jednak polecam zrobić to po wcześniejszym przerobieniu tych łatwiejszych - dzięki temu będziesz mieć większą przyjemność z ich rozwiązania, bo będziesz umieć je zrobić bez zaglądania do rozwiązań oficjalnych. Przy czym tutaj warto iść chronologicznie, bo pierwsze olimpiady międzynarodowe były łatwiejsze.

Jeśli chodzi o teorię - niewiele ponad to, czego uczy się w gimnazjum na lekcjach języka polskiego: podział głosek na samo-/spółgłoski, dźwięczne/bezdźwięczne, ustne/nosowe, części mowy i części zdania, wielu rzeczy można się nauczyć przy rozwiązywaniu zadań (np. dowiesz się, czym są spółgłoski sonorne lub harmonia wokaliczna, co może stanowić przydatną wiedzę). Najważniejsze są same zadania, w nich wszystko wyjdzie, możesz też od czasu do czasu poszperać w Wikipedii w artykułach dotyczących lingwistyki: pisma, języków itp., jeśli po prostu interesujesz się językoznawstwem (możesz na przykład zacząć od artykułów o języku staropolskim i języku węgierskim - niekoniecznie przeczytać je w całości, ale znaleźć jakieś ciekawe elementy, które będą początkiem dalszych poszukiwań). To ostatnie nie jest konieczne dla samej olimpiady, ale zachęcam mimo wszystko

Co do rozwiązywania zadań - warto mieć kolorowe długopisy, żeby zaznaczać jakieś powtarzające się elementy, ale nie jest to konieczność. Bardziej jest to kwestia pewności siebie (jeśli mam długopisy, to wiem, że jeśli będzie trzeba coś zaznaczyć, będzie taka możliwość). Najważniejsze w zadaniach jest znajdowanie jakichś powtarzających się schematów (i to jest ich wspólna cecha), na przykład w zadaniach z systemami pisma możesz się spodziewać jakichś powtarzających się odpowiedników poszczególnych znaków, a w zadaniach z semantyki zwykle szukasz wspólnego mianownika kilku pojęć (np. kruk - gniazdo - klucz gęsi). Nie twierdzę, że to optymalna strategia, ani tym bardziej, że wszystko będzie tak, jak mówię, ale chodzi o ogólny zarys.

Ważne jest (zwłaszcza od drugiego etapu wzwyż) czytelne i przejrzyste spisywanie swoich rozwiązań; jeśli możesz zrobić tabelkę - zrób. Jeśli możesz zrobić prosty wykres lub schemat - zrób. Sprawdzający muszą wiedzieć, że rozwiązujący naprawdę rozumie język, z którym pracuje, nie zaś, że blefuje. Poza tym, trzeba pamiętać, że jeśli coś jest zbyt skomplikowane, to najprawdopodobniej jest błędne. Po rozwiązaniu garści zadań będziesz w stanie wyczuć, kiedy coś jest zbyt naciągane, żeby być prawdziwe. (Choć są wyjątki - tak, piję do "matki ręki" i "nosa ręki", odpowiednio kciuka i nosa palca ; trzeba pamiętać, że prostota nie musi oznaczać oczywistości z naszego punktu widzenia, powinna raczej wiązać się z możliwością opisania rozwiązania na jednej stronie/kartce A4 - to drugie w przypadku bardziej złożonych zadań).

Mam nadzieję, że po tym czasie kogoś jeszcze obchodzi odpowiedź xD
Josefine22
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 7
Rejestracja: 1 lis 2017, o 21:10
Płeć: Kobieta
Lokalizacja: Polska

Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: Josefine22 »

Niedawno zainteresowałam się OLM i chociaż nie wydaje mi się, żeby szło mi zbyt dobrze, chciałabym spróbować wziąć udział. Mam tylko pytanie, czy ktoś mógłby przedstawić tok rozumowania do jakiegoś trudniejszego zadania, np. do tego z językiem lepcza i pismem rong w zeszłym roku? Szukałam w internecie różnych materiałów do przygotowań, ale zauważyłam, że nawet jeśli podane są odpowiedzi do zadań, to praktycznie nigdzie nie można znaleźć opisu, jak je rozwiązywać krok po kroku - a szkoda, bo byłoby to na pewno bardziej przydatne; od razu byłyby przykłady na to, jak się zabrać za zadanie, jakie można znaleźć punkty zaczepienia, mniej więcej jakie umiejętności trzeba mieć itp.
Hayven
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 23
Rejestracja: 10 lis 2016, o 21:04
Płeć: Mężczyzna
Lokalizacja: Lubelskie
Pomógł: 1 raz

Re: Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: Hayven »

Akurat zadanie z pismem rong było na tyle trudne, że w ogóle nie decydowało o klasyfikacji do drugiego etapu (wydaje mi się, że praktycznie nikt go nie zrobił - cóż, włącznie ze mną :P).

Jakiś czas temu przysiadłem ponownie, i oto, jak można kombinować:

1) W zadaniach z systemem pisma nie wiadomo zwykle na początku, czy piszemy of lewej, czy od prawej - nie możemy zakładać tylko jednej opcji, bo może wyjść źle. Co więcej, są np. systemy, gdzie jedna linijka jest pisana od prawej do lewej, a potem na odwrót (bustrofedon), ogólnie - może być różnie i nie można być niczego w 100% pewnym.

2) Jeśli przyjrzymy się poszczególnym zapisom w rong, zobaczymy w nich pewne powtarzające się symbole i diakrytyki (kreski, kropki, falki itp.). Można podejrzewać, że duże symbole oznaczają jakieś główne elementy wyrazów, a reszta - takie, które autorzy pisma uznali za poboczne.

3) Spróbujmy zobaczyć, czy może uda nam się wśród zapisów znaleźć jakieś podobieństwo do transkrypcji. Intuicyjne jest zaczęcie od litery najbardziej charakterystycznej - tej oznaczającej zwarcie krtaniowe (w ogóle, bardzo dobrze, że w transkrypcji została ona oznaczona jako cała litera - czasem mogą używać na oznaczenie tego dźwięku np. apostrofów, a wtedy nie mielibyśmy takiej świadomości, że użytkownicy języka postrzegają je jako normalną spółgłoskę). Można zauważyć, że pojawia się dokładnie cztery razy, z czego:

- w jednym słowie dwukrotnie: raz na początku, raz bliżej końca ("ʔáʔóm")
- w jednym słowie na początku (ʔámík)
- w jednym słowie gdzieś w środku, może bliżej końca ("lúkʔál")

4) Próbujemy znaleźć odpowiednik w słowach zapisanych rong. Najlepiej zacząć od szukania czegoś, gdzie ten sam znak by się powtarzał (jak w ""ʔáʔóm"). Można nawet pomyśleć, że skoro większość systemów zaznacza spółgłoski (za to np. abdżady nie zaznaczają [krótkich] samogłosek, a abugidy robią to tylko za pomocą diakrytyk), to i tutaj będzie to jeden z tych "głównych" symboli.

Kod: Zaznacz cały

https://i.imgur.com/ttDveri.png


A zatem naszemu wyrazowi (dalej będę już używał raczej oznaczeń z obrazka) i) mogą odpowiadać zapisy a1, a3, b2 lub przy odrobinie dobrej chęci b3.

Zastanówmy się, które z tych opcji są realne.

Opcja b3 raczej odpada - ma mnóstwo symboli, kropeczek, a poza tym, jak już wcześniej ustaliliśmy, szukamy naszej spółgłoski jako głównego symbolu, a nie diakrytyka.

b2? Znowu przydużo rzeczy, ja bym w to nie szedł (dlaczego tyle znaczków miałoby odpowiadać trzem pozostałym literom transkrypcji? Oczywiście, nie można tego zupełnie odrzucić, ale jest to mało prawdopodobne).

Zostają a1 i a3. Można zauważyć, że aby zidentyfikować, czy zwarcie jest oznaczane przez fajeczkę, czy przez znak podobny do &, można poszukać innych słów zawierających te symbole i przyrównać te słowa do pozostałych ze zwarciem krtaniowym. Można zauważyć, że d) ma dwie litery 'l'. Okazuje się jednak, że to nie działa, bo nigdzie, gdzie występuje którykolwiek z dwóch poprzednich, nie ma powtarzającej się "spółgłoski".

W tym momencie można się załamać i zrezygnować z dalszego rozwiązywania zadania (b1 ma za dużo syfu, no i raczej falka by nie oznaczała spółgłoski "l", trochę sprzeczność z naszymi ustaleniami, więc odpada na 99%).

Można też jednak zauważyć, że w d) jedno l rozpoczyna sylabę, a drugie ją kończy. To jest bardzo ważne spostrzeżenie, powiedziałbym, że wręcz kluczowe, bo stanowi pierwszy krok do odszyfrowania diakrytyk - można przypuszczać, że mamy "duże" znaki oznaczające początkowe spółgłoski sylab i resztę małych, które kodują resztę takiej sylaby (faktycznie, każde słowo daje się przynajmniej teoretycznie podzielić na sylaby, z których każda rozpoczyna się spółgłoską; nawet, gdyby tak się nie dało, trzeba by było przypuszczać, że i na to znalazłoby się jakieś obejście - "pusta" spółgłoska, być może mająca własny znak, oznaczenie samogłoski na początek sylaby, cokolwiek). W zasadzie, jest to klucz do rozwiązania zadania.

Skoro mamy jakiś koncept, warto by go przetestować. Można by założyć , że nasz pomysł jest prawdziwy, wówczas we wszystkich wyrazach ze zwarciem krtaniowym powinien wystąpić diakrytyk oznaczający á (nie mamy powodu, by sądzić, że 'a' o różnych tonach będą mieć podobne diakrytyki - mogą, ale nie muszą), zawsze sąsiadujący z naszym zwarciem. I okazuje się, że do takiego pomysłu najlepiej nam pasuje znaczek &, bo w a1 mamy za dużo diakrytyk, żeby to pasowało (tzn. nigdy nie wiadomo, ale widzimy, że są słowa takie, jak b) czy j), i może a1 jest jednym z nich), a co więcej - w b1 nie bardzo powtarzają się diakrytyki sąsiadujące ze zwarciem w a1. Można więc teraz wywnioskować, że:

- & oznacza zwarcie krtaniowe
- taki znaczek: ( po spółgłosce oznacza "á"
- pismo zapisuje się od lewej do prawej (dopasowujemy c)d1, i)a3 i d)a2, biorąc po uwagę pozycję &( w a3 - jest to właśnie ta po lewej)

Ponadto wiemy, że:

- "duże" znaki oznaczają spółgłoski
- diakrytyki to samogłoski i spółgłoski inne niż zaczynająca sylabę

Pozostałym zadaniem jest analiza otrzymanych dopasowań, rozpoznanie poszczególnych diakrytyk (niektóre założenia mogą okazać się początkowo błędne; nie trzeba się tym zrażać, trzeba tylko pamiętać, że teoria, aby mogła być prawdziwa, musi być w 100% spójna /no, z pewnym marginesem błędu, ale nie ma co tego zakładać/, logiczna i w miarę prosta; trzeba być elastycznym, otwartym na nowe pomysły choć i może wyczulonym na pewne koncepcje /trzeba rozwiązywać zadania/) i kompletne zrozumienie systemu, tak aby można było rozwiązać dalsze podpunkty zadania. Myślę jednak, że już od tego momentu rozwiązanie nie powinno sprawić większej trudności (nie jest ono rozwiązane do końca - pismo rong może cię jeszcze zaskoczyć paroma chwytami, jeśli będziesz chciała dokończyć).

Warto zauważyć, że ważne jest, że zaczęliśmy od litery, która w rong pojawiała się tyle samo razy, co u nas - bo szczęśliwie okazało się, że zawsze reprezentuje ona pierwszą spółgłoskę w sylabie. Mogłoby się okazać, że nie mielibyśmy tego szczęścia (np. gdybyśmy zaczęli od 'r'). W takiej sytuacji również należałoby się zastanowić, dlaczego nie ma takich dopasowań, jakich byśmy się spodziewali, i również należałoby dojść do wniosku, że fakt, że dużych, szerokich symboli (innych niż diakrytyki albo cienkie rzeczy) jest w wyrazach raczej mało, wskazuje raczej na sylabiczny charakter pisma, a wtedy - co autorzy pisma uznali za najważniejsze w przedstawieniu sylaby (spółgłoska czy samogłoska? która?). Nie mówię, że to jest banalne, bo gdyby było, zadanie nie byłoby takie trudne :P Takie coś przychodzi po iluś rozwiązanych zadaniach (albo tylko mi się wydaje, że przychodzi, bo jestem mądry, bo już wcześniej rozwiązałem :P). Ogólnie, rozwiązuj stare zadania i nie martw się, jeśli czegoś nie rozumiesz - wróć do tego po prostu później. Zadania na OLM mają bardzo zróżnicowany poziom trudności, a zeszły rok był już szczytem wszystkiego - na II etapie były dwa zadania bardzo łatwe, jedno niemożliwe do zrobienia (najwyższy wynik 10 punktów; osoba, która go zdobyła, twierdzi, że wszystko strzeliła) i jedno zadanie, którego pierwsza połowa była łatwa dla tych, którzy mieli do czynienia z dalekowschodnimi pismami (a ciężka dla całej reszty - to było bardzo złe zadanie), a druga praktycznie nie do zdarcia na zawodach.

Szczerze, właśnie ta niemożność dopasowania w czasie zawodów mnie przyblokowała - nie mogłem dojść do tego, dlaczego niektóre spółgłoski nie mają odpowiedników w zapisach rong, tzn. np. szukałem wyrazów z 'r' i nie mogłem odpowiednio dopasować, i się poddałem.

Pozdrawiam serdecznie!
Josefine22
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 7
Rejestracja: 1 lis 2017, o 21:10
Płeć: Kobieta
Lokalizacja: Polska

Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: Josefine22 »

Bardzo, bardzo dziękuję! O dokładnie coś takiego mi chodziło! :) Teraz na pewno zadanie wydaje się łatwiejsze. Pamiętam, że kiedy pierwszy raz starałam się je rozwiązać, próbowałam coś kombinować z końcówką 'pót', ale w pewnym momencie się zawiesiłam. Wróciłam teraz do tego i chciałam zobaczyć, czy uda mi się je rozwiązać, wychodząc od słów zawierających właśnie to 'pót' i zwarcie krtaniowe - misja zakończyła się sukcesem. :) Porównując to do tego, jakie skonfundowanie czułam, kiedy pierwszy raz zobaczyłam to zadanie, dochodzę do wniosku, że najważniejsze przy takich problemach to nie panikować. :D
Hayven
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 23
Rejestracja: 10 lis 2016, o 21:04
Płeć: Mężczyzna
Lokalizacja: Lubelskie
Pomógł: 1 raz

Re: Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: Hayven »

Porównując to do tego, jakie skonfundowanie czułam, kiedy pierwszy raz zobaczyłam to zadanie, dochodzę do wniosku, że najważniejsze przy takich problemach to nie panikować.
Dokładnie tak

Życzę powodzenia na pierwszym etapie, a gdybyś miała jeszcze jakieś wątpliwości przy przygotowaniach, myślę, że to dobry temat, żeby je zgłaszać
meeuosh
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 1
Rejestracja: 12 kwie 2021, o 12:57
Płeć: Mężczyzna
wiek: 16

Re: Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: meeuosh »

Hej, jakimś cudem udało mi się dostać do finału tegorocznej OLM. Mam pytanie - czy da się gdzieś na internecie znaleźć przykładowe zadania finałowe? Na oficjalnej stronie olimpiady znajdują się tylko arkusze z etapów szkolnego i okręgowego.
PS Wiem, że minęły już prawie 4 lata od ostatniej aktywności na tym wątku, ale co tam... może mi ktoś odpowie
Turbokox123321
Użytkownik
Użytkownik
Posty: 1
Rejestracja: 11 gru 2021, o 12:46
Płeć: Mężczyzna
wiek: 17

Re: Olimpiada Lingwistyki Matematycznej - przygotowania

Post autor: Turbokox123321 »

Witam, ja mam pytanie jak się najlepiej uczyć do OLM ? chciałbym zacząć swoja naukę ale problem jest w tym, że nie wiem od czego. Na stronie jest podane 25 książek i nie wiem czy po prostu po kolei je czytać czy lepiej zabrać się do tego inaczej?
ODPOWIEDZ